Karar Alıcı Beynin Derinlikleri

Aşağıdaki soruyu cevaplayabilir misiniz?

Hangisi daha olasıdır?

a) Ali, arabası yolda kaldığı için gelemedi.

b) Ali, arabasının lastiği patladığı için yolda kaldı ve gelemedi.

Doğru cevabın "A" olduğunu belirtmek isteriz. Çünkü; A seçeneğindeki cevap bir neden belirtmediği için aracın yolda kalma ihtimallerinin tümünü kapsıyor. Lakin, B seçeneği tek bir olasılık üzerinde durduğundan olasılık oranını düşürüyor. Bir başka deyişle, A kümesi B kümesini kapsar nitelikte.  

Eğer cevabınız B olduysa da içiniz rahat olsun, bu gibi soruları birçok kişi benzer yaklaşımlar göstererek bu şekilde cevaplandırıyor. Zira beynimiz, içinde barındırdığı sistemler nedeniyle bazı konularda zihinsel tuzaklara düşebiliyor. Örneğin; yukarıdaki soruda birçoğumuzun beyninin düştüğü tuzağın adı Birleşme Yanılgısı. Bu yaklaşıma göre, bir konu hakkında akla yatkın ve mantıklı nedenler üretildiğinde sezgisel düşünme sistemimiz, bilinçli düşünmemizden önce harekete geçiyor ve bu gibi sorulara henüz mantık yürütmeden cevap verebiliyor. Bu örnekten de anlaşılabileceği gibi, bizler her ne kadar doğru kararlar verdiğimize inansak da, hiç farkında olmadan yanlış kanaatler geliştirebiliyoruz. Sonuç olarak da, aldığımız kararların sonuçları beklediğimiz gibi olamayabiliyor. Hatta, hedeflerimizden bile uzaklaşabiliyoruz.

BEYNİMİZİN DERİNLİKLERİNE YOLCULUK

Geçen hafta; bu ve benzeri zihinsel tuzakların hayatımızı nasıl etkilediğini görmek ve farkındalığımızı yükselterek karar alma kalitemizi artırmak için İŞTE Proje Yönetimi ailesi ile beraberdik. Uygulamamızda, inşaat sektöründeki süreçlerde karşımıza çıkabilecek başlıklar üzerinden ilerledik. Öncelikle, seçilen zihinsel tuzakların gündelik hayatımıza nasıl etkileri olduğunu örneklendirdik ve bunların etkilerini somut olarak ortaya koymayı amaçladık. Bunu takip eden süreçte ise, İŞTE Proje Yönetimi'nin sektör dahilinde karşılaştığı ve karşılaşabileceği örnekleri masaya yatırdık ve düşünsel sapmaların olası etkilerini analiz ettik. Tüm analizlerimizi Cozmo®'yu (Comfort Zone Model for Business) kullanarak nörobilime, konfor alanı psikolojisine ve VUCA Dünyası gerçeklerine dayandırdık. Her zamanki gibi, insan beyninin derinliklerine yaptığımız yolculuk çok heyecan vericiydi. Öyle ki; workshop'umuz hem katılımcıların şaşkınlıklarını gizleyemedikleri anlara hem de geliştirilen farkındalık ile bol bol tartışmaya sahne oldu.

Azor Brand & People Solutions